Cognitieve vaardigheden, zoals je hebt kunnen lezen, zijn de vaardigheden om te kunnen leren. Maar wat zijn metacognitieve vaardigheden nu precies? In dit artikel zullen we hier nader op ingaan en ontdekken we hoe je metacognitieve vaardigheden kunt aanleren en kunt toepassen in de praktijk.
Wat zijn metacognitieve vaardigheden?
Naast cognitieve vaardigheden, het vermogen om te kunnen leren, is het belangrijk om een leerproces te kunnen structureren en in fases te kunnen schikken. Jezelf kunnen aansturen en monitoren, vanuit een helikopterview. Kennis over kennis, leren over leren, over jezelf en over je eigen functioneren.
Wanneer je een leerproces metacognitief aanpakt, verdeel je dit leerproces in gestructureerde delen zoals hieronder beschreven.
1. Taak georiënteerd beginnen
Allereerst wil je weten wat je precies moet doen. Je inventariseert wat er gevraagd wordt, zodat je duidelijk krijgt wat nu exact de bedoeling is van de taak. Als voorbeeld nemen we in dit geval de volgende situatie: je moet een stagiaire begeleiden voor de eerste keer in jouw loopbaan. Wat is hier precies de bedoeling van, hoe moet je dit vormgeven: wat wordt er wel en niet van jou verwacht als stagebegeleider? Deze oriëntatie is stap één.
2. Doelstelling(en) bepalen
Zodra je begrepen hebt wat de bedoeling is kun je doelen bepalen. Wat dien jijzelf te bereiken in dit proces? Je zult immers uiteindelijk een beoordeling moeten uitbrengen over de stagiaire. Op dit moment ga je dus doelstellingen bepalen. Je wilt de kwaliteiten van de stagiaire en groeiproces in kaart brengen, zodat je tot een goed eindoordeel kan komen. Hoe doe je dit? Je gaat nu de doelen bepalen.
3. Systematisch te werk gaan; de planning
Je weet nu wat de bedoeling is en er van je verwacht wordt; je hebt de doelstellingen in kaart gebracht. Nu de planning nog. Wanneer gebeurt wat? Zo kun je inplannen dat er iedere dag een evaluatiemoment van 5 minuten plaatsvindt met de stagiaire en eenmaal per week een half uur. Ook kun je inplannen welke taken de stagiaire onder de knie moet krijgen en wanneer tussentijdse evaluaties plaatsvinden. Wanneer zijn er contactmomenten met school? Je kunt deze planning in een rooster verwerken, afstemmen met de stagiaire, specifieke rapportage documenten gebruiken. De gehele stagebegeleiding is hiermee in een ordentelijke structuur ondergebracht. Nu kun je werken volgens planning.
4. Monitoren via helikopterview
Onderdeel van metacognitieve vaardigheden inzetten, of ontwikkelen, is het monitoren van jezelf tijdens een leerproces. Je stelt jezelf tussentijdse vragen als: bereik ik mijn doelstelling, is de planning haalbaar, is er meer of minder tijd nodig per onderdeel? Is het proces haalbaar voor mij en voor de ander? Kan ik dit zelfstandig aan, of heb ik hulp nodig?
Door jezelf en de situatie tussentijds goed te monitoren, blijf je het proces onder controle houden en overzie je wat er gebeurt.
5. Afronding en evaluatie
Zodra het proces is afgerond kun je evalueren of de uitkomst was wat je er van verwachtte. Zijn je doelen behaald? Was je planning haalbaar? Hoe was het eindresultaat? Maar ook: zijn er verbeterpunten, wat kan ik hiervan leren in de toekomst, was mijn rol in dit proces wat ik ervan verwachtte?
Voordelen van metacognitieve vaardigheden
Personen, of dit nu leerlingen zijn of volwassenen, die metacognitieve vaardigheden bezitten en deze toepassen binnen hun leerproces, kennen vaker een voorsprong en zullen hogere prestaties neerzetten dan personen die minder gestructureerd te werk gaan.
Metacognitieve vaardigheden helpen leerprestaties te verhogen, maar dat niet alleen; eenmaal de metacognitieve vaardigheden eigen gemaakt, vormen deze een blauwdruk voor volgende casussen.
Aan de slag!
Met het ontwikkelen en toepassen van metacognitieve vaardigheden treed je als het ware op als je eigen, persoonlijk planner en coach. Heb je het idee dat deze je deze vaardigheden nog niet helemaal beheerst, dan is stap één het zoeken van iemand die wel gestructureerd de stappen kan doorlopen.
Vraag advies aan iemand binnen je werkveld, of op school, die jou kan helpen je metagcognitieve vaardigheden aan te scherpen. Je zult merken dat je jezelf uiteindelijk veel zekerder en scherper aan een nieuwe opdracht begint!
Wellicht ook interessant: cognitieve vaardigheden | cognitieve stoornissen >>